Phật dạy chúng ta, từ quan hệ cha con, quan hệ anh em cho đến
quan hệ với tất cả mọi người đều không ngoài bốn loại duyên là báo ân, báo oán,
đòi nợ, trả nợ. Nếu như không phải bốn loại duyên phận này, dù tương ngộ cũng
không hề quen biết, chúng ta gọi là người lạ, mặt lạ, không quen. Ngay trong đời
này chỉ cần phát sinh quan hệ với mình, thì nhất định trong đời quá khứ có liên
quan đến bốn loại duyên nghiệp trên.
Trong duyên nghiệp có thiện, có ác. Chúng ta hiểu được thông
suốt thì nhất định phải biết đoạn ác, tu thiện. Ta thiếu nợ người nhất định phải
trả. Người khác lừa gạt ta, xâm phạm ta, cướp đoạt của ta, ta đều phải nghĩ là
đang trả nợ, trong lòng ta sẽ dễ chịu và cảm thấy tự tại. Họ gạt ta, trộm cắp,
cướp đoạt của ta, vì sao họ không đi lừa gạt, cướp đoạt của người khác?
Vì trong đời quá khứ người khác không có cái duyên này với họ.
Nói cách khác, chúng ta trong đời quá khứ đã từng lấy, đã từng ăn cắp, đã từng
cướp đoạt của họ, hôm nay gặp được nhân duyên tương ngộ, vẫn là dùng phương
pháp này họ lấy đem đi, được dịp chúng ta đã trả nợ. Cho nên, chúng ta phải
hoan hoan hỉ hỉ cùng với tất cả chúng sanh kết thiện duyên, không kết ác duyên,
cho dù gặp phải ác duyên, quyết cũng không để trong lòng.
(HT. Tịnh Không)
