11th Annual System Administrator Appreciation Day

July 30, 2010 - Happy Admin Day.
11 năm rồi, mau quá! Mượn lại bài viết cách đây 2 năm của anh Dũng PCWORLD để tự chúc mừng vậy.

Hoa cho những người quản trị hệ thống! 

Thứ Sáu, ngày 25/7/2008, các quản trị hệ thống trên thế giới kỷ niệm “9th Annual System Administrator Appreciation Day” – Ngày (tôn vinh) Quản Trị Hệ Thống lần thứ 9.

Người viết bài biết tin này chiều ngày 23/7/2008 qua email của một bạn đọc. Bạn đọc giới thiệu với tôi về SysAdminDay, để liên kết tham khảo đến http://www.quantrimang.com/ và http://www.sysadminday.com/, đề nghị “có vài dòng”.
“Ngày Quản Trị Hệ Thống”
Tìm hiểu tại http://www.sysadminday.com/media.html và rõ nhất là tại http://en.wikipedia.org/wiki/System_Administrator_Appreciation_Day; tôi thấy các quản trị hệ thống trên thế giới tổ chức kỷ niệm ngày Quản Trị Hệ Thống vào ngày thứ Sáu cuối cùng của tháng 7. Ngày Quản Trị Hệ Thống được tổ chức lần đầu ngày 28/7/2000 và khởi xướng bởi Ted Kekatos, một quản trị hệ thống ở Chicago, Mỹ. Năm nay, ngày Quản Trị Hệ Thống nhằm vào thứ Sáu, 25/7/2008. Với ngày này, người ta muốn tôn vinh nghề quản trị hệ thống và cả những nghề CNTT khác. Về nghề quản trị hệ thống, tại http://www.sysadminday.com/whatsysadmin.html có viết rất rõ. Tuy nhiên, trong quá trình phỏng vấn, tôi thấy ở Việt Nam, nhiều người vẫn coi quản trị hệ thống và quản trị (hệ thống) mạng (Network Administrator) là một nhân vật, "vì họ đều làm những công việc như nhau là quản trị hệ thống mạng". Định nghĩa Networks Administrator có tại: http://en.wikipedia.org/wiki/Network_administrator. Định nghĩa System Administrator có tại: http://en.wikipedia.org/wiki/System_administrator.

Chỉ người đó biết... cáp mạng đi đâu, về đâu...!

Tại quantrimang.com, ở trang ghi nhận cảm tưởng về ngày này năm 2006 (27/7/2006), tôi tìm thấy những dòng viết: “Tôi không thể hiểu xã hội hiện đại hôm nay sẽ ra sao nếu không có mạng Internet nói chung và không có những con người cần mẫn như các anh - những quản trị mạng. Tuy nhiên, cũng phải nói không ít người, những cư dân khác tham gia sử dụng những gì có sẵn trên mạng đã không hiểu một công việc nghiêm túc, đầy trí tuệ của các anh. Nếu một ngày nào đó không có các anh thì những chiếc máy tính nối mạng sẽ chỉ là những chiếc "cối xay". Liệu đánh giá như vậy có đúng?”. Theo mô tả trên SysAdminDay.com thì công việc phải làm của quản trị hệ thống rất đa dạng và đủ phức tạp: Từ xây dựng mạng, cài đặt, đảm bảo hệ thống vận hành trơn tru đến bảo mật, sao lưu, phòng chống sự cố… Các công việc đó đúng là để hệ thống không phải là tập hợp của các “cối xay”! Do thời gian còn lại để có thể viết bài “theo yêu cầu độc giả” rất ít, tôi bèn gửi yêu cầu hỗ trợ thông tin tới người quản trị hệ thống ở chính tạp chí của mình và hỏi những quản trị hệ thống gần với mình nhất ở TP.HCM. Nội dung yêu cầu: “Đề nghị các anh giúp gạch đầu dòng những điều cần có trong bài viết về Ngày Quản Trị Hệ Thống”.

Người quản trị hệ thống của tạp chí TGVT – PC World VN trả lời ngay 2 ý: “Đầu tiên, tôi không biết là có ngày này. Thật sự đấy! Kế tiếp: Làm quản trị hệ thống cho các doanh nghiệp nhỏ ở Việt Nam (nhiều nhất là 200 máy tính, từ 5 đến 10 máy chủ, công ty có từ 1 đến 3 chi nhánh) thì PHẢI biết tất tần tật (phần cứng, phần mềm, hệ điều hành, máy tính để bàn/máy chủ, thiết bị mạng từ lớp 1 đến lớp 3 (cáp, card mạng, hub/switch, router), lập trình, quản lý cơ sở dữ liệu... Nếu muốn chỉ làm đúng chức danh "quản trị hệ thống" thì phải tìm được việc ở các công ty lớn (hơi bị khó). Khi đã chọn nghề quản trị mạng/quản trị hệ thống, phải nghĩ là mình đang làm dịch vụ 24/7 (khách hàng chính là doanh nghiệp, cổ đông/khách hàng/đối tác... của doanh nghiệp) để không phải bực mình vì những trục trặc xảy ra ngoài giờ làm việc. Tuy nhiên, không mấy ai thích phải làm việc 24/7! Cho nên, phải làm sao cho hệ thống ít xảy ra trục trặc (2 chữ "làm sao" mới chứa đựng rất rất nhiều thứ, trong đó, không thể thiếu kinh nghiệm). Thông tin này tôi muốn dành cho bạn đọc nào muốn chọn nghề "quản trị hệ thống” ở Việt Nam”.
Người ở sau cánh gà...

Công việc thầm lặng, "ở phía sau" hệ thống...

Đúng là, ở Việt Nam, tỷ lệ công ty có trên 200 máy tính không lớn. Theo định nghĩa, đó là các công ty vừa và lớn rồi. Cho nên, quản trị hệ thống ở Việt Nam đa phần nằm trong số những người “phải biết tất tần tật” như đã giới thiệu. Không những phải biết tất tần tật, họ còn phải làm tất tần tật nữa. Ở các công ty nhỏ, quản trị hệ thống có khi còn là người kè kè bên mình cả tuốc vít, kìm bấm cáp mạng… Nói như một quản trị hệ thống khác mà tôi kịp phỏng vấn thì nhân vật quản trị hệ thống ở Việt Nam là một siêu nhân, “tất cả trong một!”: Giỏi phần cứng, thạo phần mềm, thậm chí còn biết cả chi tiết thiết bị công nghệ hay phần mềm mới nào có bán ở đâu, giá tiền, điều kiện bảo hành ra sao. Người đó phải đảm bảo phần cứng hay phần mềm mới tích hợp thêm vào hệ thống hiện có tương thích, hữu ích... Có một sự thật, hễ máy tính hay mạng có vấn đề, mọi người đều nhớ ngay đến quản trị hệ thống và quản trị hệ thống là người gần như phải làm việc hoặc sẵn sàng làm việc 365 ngày/năm. Trên một mạng tiếng Nga, quản trị hệ thống nọ kể: “Hôm đó là Chủ Nhật, lúc 2:00 AM, có tin máy chủ email của công ty trục trặc. Thế là hỏng hết (ngày Chủ Nhật)”! Thế nhưng, khi máy hoặc mạng trơn tru, ít người còn nhớ đến họ. Có nhiều giám đốc, thậm chí cả khối nhân viên vẫn nghĩ những người quản trị hệ thống chỉ là thợ sửa máy tính, nhiệm vụ của họ không khác gì các anh thợ điện, thợ nước… Hoàn toàn sai lầm vì mạng máy tính không đơn giản như mạng điện hay nước! Đó là một hệ thống rất phức tạp, dễ tổn thương bao gồm cả phần cứng chạy điện và phần mềm chạy trên phần cứng, chưa kể đảm bảo an toàn cho hệ thống trước nhiều nguy cơ cũng đòi hỏi trình độ chuyên và cao.
Muốn làm được quản trị hệ thống, người ta phải học ít nhất 2 năm lấy một chứng chỉ đẳng cấp quốc tế. Nếu chỉ nhìn thấy thời gian học của họ ngắn thì không biết được trình độ so sánh với hệ thống văn bằng quốc gia của họ. Cần biết, đầu vào các khoá đào tạo quản trị hệ thống mạng không thua kém đầu vào ĐH, CĐ. Phải tốt nghiệp THPT loại khá giỏi và say mê (Đòi hỏi đầu vào: toán logic và tiếng Anh cộng với kỹ năng thực hành với máy tính). Cho nên, với 4 học kỳ chỉ học lý thuyết và thực hành chuyên ngành, trình độ của các quản trị hệ thống tối thiểu cũng tương đương cao đẳng, sao có thể gọi họ là thợ được? Họ chính là các kỹ sư thực hành! Đó là chưa kể, rất nhiều trong số quản trị hệ thống hiện nay đều đã từng tốt nghiệp ĐH chuyên ngành CNTT và đã học thêm một khoá thực hành về quản trị hệ thống để được làm công việc này. Khi chuyển sang (chuyển lên) quản trị hệ thống mạng mới, họ lại đi học tiếp về mạng mới đó. Không phải kỹ sư chính quy nào cũng có được chừng đó kinh nghiệm và kiến thức về hệ thống mạng. Nếu lo cả bảo an hệ thống, quản trị hệ thống phải học thêm chứng chỉ chuyên.
Khoảng 5 - 6 năm trước, chúng tôi có được dự một buổi hoà nhạc hay, do dàn nhạc giao hưởng Brno, CH Séc biểu diễn tại Nhà Hát TP.HCM. Phải đến hôm đó, tôi mới biết chức danh Quản Trị Dàn Nhạc. Do, hôm đó, ban tổ chức rất chu đáo, giới thiệu ông ta ngay sau khi giới thiệu nhạc trưởng. Đó là lần duy nhất trong hơn ba mươi năm quan tâm tới âm nhạc, tôi nhìn thấy “quản trị dàn nhạc”. Trước và sau lần ấy, không ai giới thiệu chức danh này trong các buổi biểu diễn của dàn nhạc giao hưởng hàng trăm nhạc công. Ông ấy ở sau cánh gà. Người không thể thiếu đến này lo cho dàn nhạc từng suất ăn, chỗ ngủ, vé tàu xe; động viên các nhạc công chăm chỉ tập luyện, làm các công việc trị sự, am hiểu công việc và những đòi hỏi của dàn nhạc (dăm kèn, dây đàn, tổng phổ…). Về tiêu chuẩn, ông ta phải có bằng cấp và kinh nghiệm âm nhạc, kỹ năng quản lý, dám chịu trách nhiệm và luôn có sáng kiến, đoàn kết được mọi người. Thế nhưng… Khi nhạc trưởng, nhạc công được tặng hoa, tung hô thì quản trị dàn nhạc phải lo những câu chuyện khác. Các quản trị hệ thống cũng vậy, công ty không thể thiếu anh ta nhưng những nhân viên khối sản xuất - kinh doanh, nhất là đội ngũ bán hàng mới là những người được biết đến trước tiên.
Hoa cho những người quản trị hệ thống!

Họ rất khéo tay!

Người quản trị hệ thống của tạp chí tôi nói: “Không quan trọng và không bàn cãi chuyện danh xưng, chức vụ, người quản trị hệ thống luôn nghĩ nhiệm vụ của mình là hiểu rõ chiến lược (dài hạn), chiến thuật (ngắn hạn) của ban lãnh đạo doanh nghiệp/công ty mình (nó thay đổi hoài à…, mình cứ phải quay như chong chóng vậy đấy!), từ đó tìm cách ứng dụng CNTT-TT phục vụ chiến lược/chiến thuật đó. Cho nên, chúng tôi mới phải liên tục cập nhật thông tin mới. Tôi thì tìm đọc các tạp chí Infoworld/CIO/CTO để tìm hiểu xu hướng, công nghệ mới ở Mỹ, xem có những gì phù hợp với Việt Nam và doanh nghiệp mình đang làm thì triển khai, phục vụ chiến lược/chiến thuật như nói ở trên”.

“Nhưng, làm như thế vẫn là thụ động. Muốn được cao hơn một mức, nghĩa là chuyển sang chủ động, thì quản trị hệ thống phải được tham gia vào BOD (Board Of Directors – Ban Giám Đốc) để được cùng hoạch định chiến lược/chiến thuật luôn và chỉ cho các thành viên khác trong BOD biết rằng CNTT-TT sẽ thay đổi cách kinh doanh. Tất nhiên, quản trị hệ thống khi đó phải thuộc loại giỏi và cái giá phải trả nếu đi theo hướng này là mình không còn thời gian để động tay động chân vào các công việc kỹ thuật (yêu thích) nữa (lập kế hoạch, thiết kế, triển khai, hiệu chỉnh, nâng cấp hệ thống...)”, người quản trị hệ thống của tạp chí tôi kết luận. Tôi còn tìm thấy một ý kiến khác trên quantrimang.com, của ông Tạ Quý Dương - sở Tư Pháp Ninh Bình. Ông kể những gì ông có được nhờ vào công việc thầm lặng của các quản trị hệ thống, đoạn kết luận: “Có thể nói quản trị hệ thống là một nghề nghiêm túc, đòi hỏi tâm huyết, trách nhiệm cao và phải thường xuyên cập nhật kiến thức mới... Không học, không hiểu thì không làm được! Qua đây, tôi rất mong bạn đọc, các nhà quản lý, các nhà hoạch định chính sách cần hiểu đúng và nghiêm túc về nghề này để có chính sách đãi ngộ và quan tâm đúng mức tới những chuyên viên quản trị hệ thống. Nếu chúng ta cần sử dụng mạng, cần chính phủ điện tử, hội nhập kinh tế quốc tế... thì cần quan tâm sử dụng họ một cách đúng đắn và nhất là tạo ra môi trường công tác tốt để giúp họ phát triển”.
Ngày nay, thật khó hình dung một loại hình quản lý hay sản xuất - kinh doanh chuyên nghiệp không dùng hệ thống mạng máy tính. Tất cả đã… lên mạng! Quản trị hệ thống đã trở thành một nghề phổ biến. Ngay cả Việt Nam tin học hoá chưa thật cao cũng đã nhận thấy phần nào công việc và vai trò của nhóm người quản trị hệ thống. Cũng như ông quản trị dàn nhạc suốt ngày chạy theo nhạc công, nhạc cụ, tổng phổ…, công việc của quản trị hệ thống (ở mạng dưới 200 máy) là suốt ngày chạy theo sự vận hành trơn tru của mạng và, thậm chí tới từng người dùng. Thành hay bại trong quản lý hay sản xuất – kinh doanh ngày càng phụ thuộc vào công việc tốt hay không của nhân vật này.
Hoa cho họ vào một ngày nào đó trong năm thiết nghĩ đương nhiên! Họ xứng đáng được tôn vinh.
Như Dũng
(Nguồn: http://www.pcworld.com.vn/articles/quan-ly/trao-doi/2008/07/1205058/hoa-cho-nhung-nguoi-quan-tri-he-thong/)

 

Dịch vụ

Hồi còn sống, mẹ thường bảo: "Mày ra đầu nên giành hết khôn của mấy đứa em." Điều đó có vẻ đúng khi càng lớn lên, tôi càng nhận thấy em tôi đứa nào cũng khổ, nhất là đứa em gái út.
Út lấy chồng đã được ba năm. Một hôm nó chạy qua nhà tôi, mắt sung húp:
- Chị Hai ơi, chắc em chết mất!
Tôi cười to:
- Chết cái con khỉ! Bộ mày tưởng chết dễ lắm hả? Thằng Thái nó làm gì mày?
Em gái tôi thút thít:
- Cái chuyện anh ấy thấy gái đẹp là nhìn chằm chằm thì em biết lâu rồi, nhưng em chịu nhịn vì nghĩ rằng đàn ông ai chẳng thế. Vậy mà gần đây, tình cờ em biết, chồng em được vinh danh là "hoàng tử chốn bia ôm", thật không thể chịu nỗi!
Tôi há hốc miệng:
- Hoàng tử chốn bia ôm! Là sao?
Út khóc thành tiếng:
- Nghe đâu anh ấy là khách ruột của mấy quán bia, karaoke ôm. Anh ấy nổi tiếng chơi đẹp, "boa" toàn tờ năm trăm. Cả mấy ông giữ xe, mấy cậu chỉnh nhạc, thậm chí cả mấy thằng canh "toa lét" cũng tắm tắc khen anh ấy hào phóng...
Thật khó tin, tôi trợn mắt:
- Vấn đề là tiền! Mày kiểm soát tiền lương nó thế nào mà để nó lộng hành như vậy hở em?
Cô em út dại dột của tôi đầm đìa nước mắt:
- Thì anh ấy vẫn đưa lương tháng về đầy đủ, thậm chí có cả chữ ký xác nhận của bà thủ quỹ. Nhưng em biết cơ quan anh ấy có nhiều "mánh" lắm. Mà tiền đó thì làm sao em kiểm soát?
Bực mình quá! Thằng em rể của tôi trông mặt hiền lành vậy mà... Út càng khóc to hơn:
- Chị coi, em chăm sóc chồnng em đến từng cọng tóc mà có khi nào anh ấy mở miệng nói một tiếng cảm ơn đâu. Vậy mà nghe đâu mất con mắt xanh mỏ đỏ kia chỉ cần đập cái khăn lạnh lau mặt là ảnh đã rút ra tờ trăm ngàn dúi vào... ngực. Em hỏi chị, bất công thế thì em còn thiết sống để làm gì?
Bất công thật! Tôi nắm lấy hai vai Út:
- Mày ngu quá! Bất công thì phải đấu tranh đòi lại sự công bằng. Mày chết để nó có cơ hội cưới con nhỏ khác à?
Út mở to mắt:
- Đòi sao chị, hay là làm đơn ly dị?
Đúng là mẹ nói chẳng sai chút nào, em tôi toàn đồ khờ. Tôi hét vào mặt em gái:
- Sao lại ly dị? Bộ mày tưởng thời buổi này kiếm ra thằng chồng dễ lắm sao? Mày phải bắt thằng Thái trả tiền những việc mày làm cho nó!
Út mở to mắt:
- Em không hiểu!
Tôi quên mắt là em mình khờ. Cần phải từ tốn, nhẹ nhàng và rõ ràng hơn, tôi dịu giọng:
- Út nè, bây giờ em về lấy một cuốn sổ. Mỗi khi em phục vụ chồng cái gì thì ghi vô kèm theo giá tiền. tạm gọi là tiền dịch vụ. Ví dụ như: làm bữa điểm tâm - 10 ngàn; giặt ủi đồ - 20 ngàn; nhổ tóc sâu - 30 ngàn; nặn mụn cám - 50 ngàn; pha nước chanh giã rượu - 100 ngàn v.v... Nó trả cho em hết tiền thì còn tiền đâu mà làm "hoàng tử bia ôm"?
Em gái tôi sửng sốt:
- Nhưng chị ơi, anh ấy tốn tiền cưới em thì những chuyện đó là trách nhiệm của em mà, sao lại lấy tiền?
Đúng là khờ, tôi gào lên:
- Mày ngu quá! Cũng giống như đi chơi ở... Đầm Sen hay Suối Tiên. Dù đã bỏ tiền mua vé vào cổng, nhưng vô trong muốn chơi trò chơi gì lại phải bỏ tiền ra mua vé tiếp chứ!
Lần này thì có tác dụng. So sánh cụ thể như thế thì khờ bao nhiêu cũng hiểu. Út chào tôi ra về với vẻ rất quyết tâm.
Đúng một tháng sau, em gái tôi quay lại, mặt mày có vẻ sầu thảm hơn cả lần trước. Tôi hỏi dồn:
- Sao rồi, sao rồi em?
Út không nói, chìa ra cho tôi một cuốn sổ. Tôi lướt qua, đọc lẩm nhẩm:
- Tiền dịch vụ điểm tâm... tiền ủi đồ... tiền cởi giày... tiền xức dầu gió... tiền... Ủa, Út ơi, tiền gì mà em không ghi rõ, lại đánh ba dấu nhân?
- Em gái tôi cúi mặt lí nhí:
- Thì... mấy cái dịch vụ nhạy cảm, em đâu biết ghi thế nào!
Thôi được, nhưng tại sao... Tôi nhìn em:
- Thằng Thái chồng em nó phản ứng ra sao?
Út sụt sùi:
- Ảnh nói, trong cuốn sổ này có cái chấp nhận được, có cái không.
- Cái nào được, cái nào không, tại sao?
Em tôi khóc thành tiếng:

- Thì ảnh nói, mất thứ lặt vặt ảnh chịu trả tiền. Còn mấy thứ khác, nhất là chỗ ba dấu nhân đó là đắt quá, thà ảnh ra ngoài vừa rẻ vừa... chất lượng hơn!
Tôi trợn mắt:
- Rồi em trả lời sao?
- Thì em lo quá, em nói đại: thôi em giảm giá 50%... Nhưng mà ảnh vẫn lắc đầu.
Trong khi tôi còn cứng họng chưa biết nói gì thì cô em út tội nghiệp của tôi thổn thức:
- Em phải làm sao đây, chị Hai ơi?
Làm sao à? Tôi luống cuống, nói bừa:
- Thôi được, nếu căng như thế thì em ghi vô chỗ mấy dấu nhân kia là... miễn phí, em nhé.
Em gái tôi mở to mắt, tươi tỉnh hẳn mặt và giật lấy cuốn sổ. Trước khi chạy vụt đi, nó còn nói với lại:
- Hay quá, vậy mà em không nghĩ ra. Cảm ơn chị Hai.
Tôi thở phào, may mà nó còn người chị khôn khoan như tôi, nếu không thì...
-NGUYỄN THỤC ANH
(Theo Doanh nhân SaiGon Cuối tuần)

Gót chân A-sin

Theo Thần thoại Hi Lạp, A-sin (Achilles) là con của người anh hùng Pêlê và nữ thần biển Thêtix, mẹ của chàng suốt đời chỉ chăm lo cho con được trở thành bất tử để sánh vai với các vị thần. Nhưng một vị nữ thần kết duyên với một người trần thế thì không sao sinh ra được những đứa con bất tử. Sáu lần sinh con, Thêtix đều đem tôi vào trong lửa. Nhưng sáu đứa con đó chết ngay khi mẹ chúng vừa đưa chúng vào thử thách với ngọn lửa của thần Prômêtê.

Achilles, bảo tàng Louvre.

Đến người con thứ bảy là A-sin, nữ thần không đem tôi vào lửa nữa mà đem tôi vào nước của dòng sông âm phủ Xtích. Lần này thì nữ thần đã thành công. Nhưng tiếc thay khi tôi con vào nước sông âm phủ Xtích, bà đã quên không tôi chỗ gót chân của A-sin là nơi tay bà cầm. Vì thế A-sin vẫn có thể chết, nghĩa là không thể bất tử vì chỗ đó.

Tôi bằng nước sông âm phủ Xtích rồi, nữ thần Thêtix vẫn chưa yên tâm. Bà lại đem A-sin tôi vào lửa. Lần này thì Pêlê đã để ý và theo dõi công việc của vợ mình. Đêm hôm đó thừa lúc mọi người yên giấc bà bèn đem A-sin tôi vào bếp lửa. Vừa lúc Thêtix đưa con mình vào ngọn lửa hồng thì Pêlê nấp ở phía sau nhẩy bổ tới và giằng lấy đứa con. A-sin thoát chết nhưng xương mắt cá chân bị cháy.

Pêlê bèn giao con mình cho vị thần Xăngtor Khirông nhờ chữa chạy, nuôi dưỡng và giáo dục hộ. Vị thần này lấy xương mắt cá chân của người khổng lồ Đamixôx xưa kia vốn có biệt tài chạy nhanh, thay cho cái mắt cá chân bị cháy của A-sin. Vì thế mà sau này A-sin chạy nhanh không ai sánh kịp. Khirông còn cho A-sin ăn óc gấu và tim gan sư tử để cho chàng có sức mạnh và lòng dũng cảm . Vị thần này dạy cho A-sin mọi thứ võ nghệ , âm nhạc... và đến khi A-sin trưởng thành thì chàng đã trỏ thành một dũng sĩ giỏi toàn diện.

Khi cuộc chiến tranh thành Tơroa (Troy) bùng nổ giữa người Hilạp và thành Tơroa, A-sin trở thành một đại tướng Hilạp muôn người không địch nổi, lập nhiều chiến công vang dội. Trong một trận chiến, A-sin đã xúc phạm thần Apôlông. Vị thần này bèn hóa phép cho một mũi tên xé gió bay đi cắm phập vào gót chân A-sin. Đang chiến đấu say sưa, A-sin bỗng thấy nhói đau nơi gót chân. Chàng biết ngay số phận chàng đến đây là kết thúc bởi vì xưa nay với đặc ân của mẹ chàng ban cho, chàng không hề cảm thấy đau khi mũi lao đồng hay nhát gươm sắc đâm chém vào thân thể chàng. Chàng thu hết sức lực đưa tay xuống gót chân rút mũi tên ra rồi ngã vật xuống đất. Thế là người anh hùng con của Pêlê và nữ thần biển Thêtix từ bỏ cuộc chiến đấu sục sôi ra đi vào cõi vĩnh hằng.

Ngày nay, thành ngữ “Gót chân A-sin” người ta thường dùng chỉ để nơi hiểm yếu, nhược điểm của một con người, tổ chức hay một lực lượng nào đó. Đánh trúng, nhằm trúng “Gót chân A-sin” có nghĩa là đánh trúng huyệt, nhằm trúng huyệt để hạ gục địch thủ của mình.
(Theo Greek mythology)

Thương lắm tóc dài ơi!

-BS. Lê Hùng
Thương cho thân phận và cuộc đời của người phụ nữ.

Ngoài trời đang mưa, ngồi nghe bài hát “Thương lắm tóc dài ơi” của nhạc sĩ Phú Quang mà thấy buồn rười rượi, thương cho thân phận nữ nhi, dù có được bình quyền bao nhiêu chăng nữa vẫn có những thiệt thòi, thua sút, những nỗi niềm phải gánh chịu, cam chịu trọn cả cuộc đời.

Chúng ta hãy nhìn lại vòng đời, những thăng trầm trong cuộc sống của người phụ nữ và nếu có trái tim nhạy cảm, ta sẽ thấy thương họ rất nhiều bởi những thiệt thòi này!

Ngay từ lúc chuẩn bị chào đời đã thua thiệt! Khi người mẹ có thai, ai cũng hỏi “con trai hay con gái” dù hiện nay quan niệm này không còn quá khắc nghiệt, nhưng dù sao có một đứa con trai vẫn là điều mong ước của mọi người.

Trong trường hợp cả hai bên nội ngoại đều thiếu con trai thì niềm mong ước sinh con trai càng lớn. Nếu điều này không đạt được có thể sẽ ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình. Theo một thông lệ rất bất công, khi không có con trai dường như mọi tội lỗi đều đổ lên người vợ! Những bé gái sinh ra trong một gia đình “trọng nam khinh nữ” sẽ chịu nhiều thiệt thòi hơn đám con trai.

Lớn lên, đến tuổi dậy thì sẽ xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt. Trên nguyên tắc, dấu hiệu này chỉ là tình trạng sinh lý bình thường của người phụ nữ, đánh dấu thời điểm dậy thì, có thể lấy chồng, sinh con. Tuy nhiên, nó mang lại khá nhiều phiền toái cho phái nữ. Họ luôn phải tính ngày, đến ngày phải có những điều chỉnh sinh hoạt cho phù hợp, phải tốn kém tiền bạc.

Trường hợp những người có một số rối loạn kèm theo chu kỳ kinh nguyệt như nhức đầu, đau bụng kinh, rong kinh, hiện tượng thay đổi tính tình (cáu gắt, giận dữ, vui buồn thất thường…) thì rất khổ sở. Trong những ngày này của nữ giới, nếu người chồng hoặc những người xung quanh không biết về hiện tượng này để thông cảm và chia sẻ đôi khi gây ra những tranh cãi, ngộ nhận đáng tiếc.

Đến tuổi lấy chồng, người con gái lại ở thế thụ động, nếu không biết nắm lấy cơ hội, thời gian sẽ trôi qua. Sau 30 tuổi mà vẫn còn “phòng không gối chiếc” thì xung quanh bắt đầu râm ran bàn tán và lời bàn thường chẳng có mấy lời hay. Sống độc thân không phải là chuyện dễ dàng. Ngoài dư luận của gia đình, xã hội, trong sâu thẳm của mình, người phụ nữ luôn mong có được một mái nhà với tiếng nói ấm áp của người đàn ông và tiếng cười của con trẻ. Trong những ngày nghỉ cuối tuần, không còn bạn bè để đi chơi, tán gẫu (do phần lớn đã có gia đình), người con gái cảm thấy rất cô đơn! Hoàn cảnh này làm cho một số người nữ không có bản lĩnh trở nên khép kín, tránh bạn bè, người thân, sống cô độc rồi rơi vào trạng thái suy nhược thần kinh, trầm cảm...

Nếu lấy chồng, sau những ngày trăng mật thơ mộng, trừ những trường hợp xuất thân ở các gia đình giàu có, đa số bắt đầu những chuỗi ngày phải âu lo toan tính và gánh nặng thường đặt lên vai người phụ nữ. Phải chi tiêu như thế nào cho hợp lý và phải để dành tiền sinh con, phòng khi đau ốm, mua nhà, mua xe… Một số ước muốn ấy đôi khi trở thành những giấc mộng nặng nề của biết bao người phụ nữ. Tiếp đến là chuyện sinh con trai hay con gái với những tình tiết như đã nói ở trên. Trong trường hợp hiếm muộn không có con, do “lỗi” của mình thì người phụ nữ sẽ chịu không biết bao nhiêu nỗi khổ, sự dằn vặt của chồng, bên nhà chồng, có trường hợp phải ly hôn để chồng đi lấy vợ khác!

Nếu mọi chuyện êm đẹp và mang thai thì người phụ nữ cũng chịu đựng không biết bao nhiêu nỗi nhọc nhằn của chín tháng mười ngày mang nặng, với khúc dạo đầu là ốm nghén. Một số người không có triệu chứng hoặc có triệu chứng rất nhẹ thì thật là may mắn, đa số đều bị nôn mửa liên tục, ăn uống không được, mệt mỏi, đau nhức mình mẩy (đặc biệt trong ba tháng đầu của thai kỳ). Tiếp đến là giai đoạn hết ốm nghén, ăn nhiều, tăng cân rất nhanh, người nặng nề, đi đứng ngủ nghỉ đều bị hạn chế, hai chân phù lên từ từ. Thay đổi về nội tiết có thể làm xuất hiện rất nhiều mụn trên mặt, dị ứng và nhiều bệnh khác như nhức đầu, đau thắt lưng, đau khớp…

Khi bị bệnh thì rất tội nghiệp cho thai phụ do phải cố gắng chịu đựng các triệu chứng bệnh lý, chờ đến khi chúng tự hết hay cho đến sau khi sinh mới được điều trị tích cực vì đa số thuốc Tây y thường có chống chỉ định trong thai kỳ. Siêu âm cho thấy tình hình thai nhi bình thường thì an tâm. Nếu có gì bất thường, nỗi lo âu sẽ tràn ngập. Khi sinh con cũng là những giây phút “vượt cạn” một mình đầy đau đớn và nguy hiểm của người mẹ. Sinh con, nhìn con khỏe mạnh và đầy đủ “mọi thành phần” xem như đã có thể thở phào nhẹ nhõm. Nếu con có gì khiếm khuyết, tật nguyền thì không nói chúng ta cũng có thể mường tượng được nỗi thống khổ sẽ đeo đẳng người mẹ suốt cả đời!

Quá trình nuôi con lớn lên, vai trò người mẹ cũng quá lớn, ấp ủ con với bầu sữa căng đầy, lo cho con từng miếng ăn, giấc ngủ, vui buồn theo từng bước chập chững của con. Con khỏe mạnh thì mẹ vui mừng. Con đau yếu lại bắt đầu chuỗi ngày nằm bệnh viện cùng con, thức khua dậy sớm lo cho con… mà đâu phải chỉ lo cho con, còn lo cho chồng nữa chứ! Dù có đi làm việc như mọi người nhưng chuyện đi chợ, nấu ăn cho gia đình cũng một tay của người phụ nữ. Nếu người chồng biết được sự hy sinh thầm lặng của vợ mà giúp đỡ, chăm sóc thương yêu, cùng với vợ lo cho gia đình nhiều hơn thì thật là tuyệt. Nhưng có biết bao trường hợp “chồng chúa vợ tôi”, ăn nhậu, chơi bời đã đời rồi về nhà lại bạo hành với vợ, gieo rắc những mầm bệnh thế kỷ cho vợ mình.

Thấm thoát rồi thấy mình tóc đã bạc, ngực teo đi, cơ teo đi, da khô hơn, nhăn nheo, đặc biệt là những vết chân chim bên khóe mắt, trên trán, như những vết hằn năm tháng. Người bứt rứt khó chịu, hay cáu gắt giận dữ, bốc nóng từng cơn, kinh nguyệt rối loạn, rồi hết kinh. Ham muốn tình dục cũng không còn bao nhiêu, ráng cố gắng để cho chồng thỏa mãn, rồi âm thầm chịu đựng nỗi đau buốt rát khó chịu sau mỗi lần gặp gỡ… Người phụ nữ bước vào giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, chấm dứt chuyện sinh nở và rơi vào tuổi già với không biết bao nhiêu bệnh tật sẽ xuất hiện nếu không biết giữ gìn.

Lấy chồng cùng tuổi hay chỉ kém vài tuổi thì ở thời điểm này xuất hiện sự khập khễnh vì chồng vẫn còn trẻ, sung mãn trong khi vợ đã già rồi. Nếu người chồng hết mực thương yêu và chung thủy thì không nói làm gì, nhưng nhiều trường hợp người chồng thấy vợ mình thua kém rất nhiều so với những cô gái trẻ đẹp xung quanh và bắt đầu thói trăng hoa, đàng điếm. Như thế nỗi khổ của người vợ lại một lần nữa ập đến ở tuổi về chiều với tâm trạng bị phản bội, tuyệt vọng chán chường.

Không đoán thì ai cũng biết, kết quả của sự gặm nhấm bởi những nỗi khổ chất ngất đó là bệnh tật của tuổi già mà người phụ nữ phải gánh chịu, dù chưa hưởng hạnh phúc bao nhiêu! Tiếng hát trầm buồn của một nam ca sĩ lặp lại điệp khúc “Thương lắm tóc dài ơi…” hòa lẫn trong tiếng mưa dai dẳng, rứt ray từng hạt nặng.
 
Nguồn: Thời báo Kinh tế Sài Gòn

Ly rượu vang Sauvignon

Một buổi sáng tháng năm, Lâm thức dậy với một cảm giác kỳ lạ. Anh nhìn thấy bóng mình trong gương khi đang cạo râu, và chợt nhận ra mình đang nhìn vào hình phản chiếu của một người nào khác.
Vẫn vài nếp hằn nho nhỏ ở hai bên khóe mắt, vẫn cái sống mũi ương ngạnh, vẫn cái nét chớm già của hai đường vạch như thể đang rào khuôn cho cái miệng mím lại của anh, nhưng tất cả dường như đang miêu tả về một ai đó không phải chính Lâm.

Anh gặp lại cảm giác hư thể cách đây năm năm, khi lần đầu tiên nhìn vào bức hình cưới được máy tính chỉnh sửa công phu của mình: biết là gương mặt của chính mình, nhưng không làm sao thấy thân thuộc được. Cùng với cảm giác lạ lẫm với vẻ ngoài trong gương đó là một cảm giác nhộn nhạo bên trong, một thứ trống vắng như thể bị hắt hủi. Cứ như tất cả ký ức bị đào bới rồi bị đốt sạch sau một đêm, Lâm mất một khoảng thời gian cố tập trung để suy nghĩ xem mình là ai và mình sắp làm điều gì hôm nay, trong lúc miết cái dao cạo râu một cách chậm chạp và cẩn thận như đã được lập trình từ trước.
“Cứ như thể ai đó đã lộn ngược thân thể mình từ bên trong, thay đổi cái ruột, rồi lại lộn trở lại, thêm thắt, tô vẽ màu sắc cho vẻ ngoài của nó, xong lại đẩy mình ra trước gương, và bảo: “Đấy, xem xem. Có được không?”, Lâm lẩm bẩm thành tiếng, không nhận ra mình đang nói với chính mình.
Ảo giác từ một kẻ vô hình nào đó rõ rệt đến nỗi anh phải ngước nhìn trần nhà, rồi lại liếc qua trái qua phải vài lượt, để chắc chắn là không có “kẻ thứ hai” nào hết.
Tất nhiên, chẳng bao giờ có một kẻ thứ hai. Căn hộ nhỏ hoàn toàn yên ắng. Thứ âm thanh duy nhất vọng đến là tiếng tích tắc của chiếc kim giây bền bỉ trên cái đồng hồ treo tường.
Lâm là giám đốc nghệ thuật của một công ty nhỏ chuyên thiết kế và quảng cáo. Chức danh này nghe có vẻ rất kêu thời gian cách đây bảy năm, nhưng đến giờ khi mọi việc đã quen như được lên dây cót mỗi ngày, và khi Lâm đã nhận thức tường tận quy mô công việc của mình thì điều này không còn gì là ghê gớm.
Tuy nhiên, anh cũng không có gì để phàn nàn. Lâm yêu công việc của mình, nó là thứ đáng giá cuối cùng sau cuộc ly dị chóng vánh cách đây ba tháng, của một tình yêu kéo dài bảy năm và một cuộc hôn nhân gắn bó gần năm năm.
Không có cãi cọ khốc liệt, không có màn thi đua xem ai là người gào thét lớn nhất, không có chiến tranh lạnh kéo dài hay căng thẳng trong suốt quá trình chung sống giữa Lâm và vợ anh. Giữa hai người chỉ là, đến một lúc nào đó, cảm xúc hoàn toàn nguội lạnh. Sự loãng đi của tình yêu diễn ra tự nhiên một cách lạ lùng, đến nỗi thỉnh thoảng Lâm vẫn liên tưởng về nó với một ly cà phê nhiều đá: vào một thời điểm nào đó, đá bỗng tan hết và nước nhiều hơn hẳn so với cà phê.
Lâm và vợ chỉ đơn thuần một ngày nọ nhận ra họ đã không còn trò chuyện cùng nhau suốt ba tháng trời mà không lý do, không giận hờn, không tình dục, không gì cả. Vì sao lại đến mức như vậy? Lâm không thể có câu trả lời. Có thể vợ anh biết, nhưng cô nhất định không nói ra. Đối với cô mọi bí mật đều có vẻ hấp dẫn, và cô không thể chờ để biến khỏi đời anh nhanh hơn.
Kết cục, anh thuê lại căn hộ độc thân của một anh bạn, kẻ sắp từ giã đời độc thân, nhiệt tình và hăng hái hệt như anh năm năm về trước. Còn anh giờ đây đang trải qua ngày sinh nhật lần thứ ba mươi bảy đầu tiên của cuộc đời tái độc thân một cách đầy phân vân.
Sau khi vệ sinh thân thể, thay quần áo, Lâm ra ngồi trước ghế bành, bật ti vi và để cho những hình ảnh nhiều màu sắc chạy loang loáng qua trước mắt mình như một bức tranh lập thể. Anh phải bắt đầu suy nghĩ xem mình nên trải qua ngày sinh nhật này như thế nào.
Thật là phiền. Nếu như đây là một ngày làm việc thì mọi chuyện sẽ đơn giản bao nhiêu. Anh sẽ đi làm, sẽ để đầu óc bận rộn với các kế hoạch như thường lệ. Tiếp đó vào giờ trưa, thế nào các nhân viên, với một vẻ dấm dúi bí mật đầy ranh mãnh, cũng sẽ gõ cửa phòng và đem vào cho anh một ổ bánh sinh nhật với một hai ngọn nến, vừa hát bài chúc mừng sinh nhật với tất cả sự nhiệt tình. Còn anh sẽ ngạc nhiên hết mình một cách giả tạo và kết cuộc, mọi người đều sẽ thực tình vui vẻ.
Nhưng không, đáng chán thay sự thực là anh đang phải đối mặt với một ngày sinh nhật - ngày nghỉ, cũng có nghĩa là anh sắp có nguyên một ngày dài dằng dặc để sắp đặt mọi thứ theo ý mình. Nhưng sắp đặt cái gì, và điều anh thực sự muốn là gì?
***
Lâm nửa nằm nửa ngồi trên tràng kỷ suốt buổi sáng, xem những bộ phim vô vị trên ti vi. Đến gần trưa, anh gọi pizza. Một cậu bé đưa bánh xuất hiện trước cửa nhà Lâm sau mười lăm phút, với nụ cười ngây thơ.
“Chủ nhật mà cũng pizza hả anh?”.
Lâm trả tiền cho cậu rồi đóng cửa ngay không thương tiếc. Cậu bé mới vào nghề thiếu kinh nghiệm đã giúp anh lấy lại phần nào ký ức bị đào bới lẫn chôn vùi: Lâm là khách hàng thường xuyên của tiệm pizza gần nhà từ ba tháng nay. Và khi điều này được nhận ra thì miếng bánh trở nên tẻ nhạt và vô vị. Lâm mất hẳn sự hứng thú. Anh nhìn chăm chú cây kim giờ trễ nải, buồn bã bò lết như một loài nhuyễn thể trên chiếc đồng hồ treo tường bằng gỗ màu đen, im lìm ẩn giấu tất cả bí mật của thời gian trong mình.
Bảy giờ chiều, Lâm quyết tâm rời nhà đi đến một quán bar kiêm nhà hàng nhỏ anh quen, tự thưởng mình một ly vang đỏ và một bữa tối nhè nhẹ. Đòi hỏi không quá đáng chút nào cho ngày sinh nhật của kẻ độc thân.
***
“Anh dùng gì?”, cô bé phục vụ hỏi Lâm, những ngón tay cắt ngắn mân mê cây bút, sẵn sàng ghi chép sau khi đã tận tụy đưa cho anh tấm thực đơn màu đỏ bordeaux trang nhã có những hoa văn trang trí công phu.
Lâm lẩm bẩm thành tiếng, nhưng anh không nhận ra. “Sinh nhật thì nên gọi gì nhỉ?”. Anh lướt mắt qua thực đơn, lật qua lật lại, có vẻ như gọi món là một nghi lễ rất quan trọng đòi hỏi tập trung trí não. Cô hầu bàn chờ đợi một cách kiên nhẫn. Cuối cùng anh cũng gọi một vài món có vẻ thú vị trong thực đơn, kèm một ly vang đỏ.
Cô ta mỉm cười, quay đi. Mười phút sau, anh đã có những thứ anh yêu cầu, và thêm một ly vang trắng Sauvignon. Cô bé phục vụ khẽ nói, khi cô nghiêng người xuống phía anh, để lộ khoảng ngực nhỏ màu trắng, thì thầm như một bí mật: “Chúc mừng sinh nhật!”.
Anh hơi bối rối trước sự việc không mong đợi, “Đây là của nhà hàng à?”.
Cô gái lắc đầu, mỉm cười, chăm chú nhìn anh một lúc. Cô ta có nụ cười lạ lùng nhất mà anh từng thấy, nó khiến anh nhớ tới cái nhìn của cún con và sự hiền dịu của người yêu. Chưa ai từng cười với anh một nụ cười như thế. Ngay cả vợ anh. Tất nhiên khi còn yêu nhau họ cũng có những tháng ngày nồng ấm, cũng có những phút cười vui. Nhưng nụ cười anh được chứng kiến ở cô gái này có gì đó đặc biệt, như thể hình dáng bàn tay hay màu da, là một thứ bẩm sinh đặc biệt không thể tìm thấy ở người khác. Cô ta quay đi, để lại anh bâng khuâng trong sáu giây.
Tiếp đó, Lâm ăn mà không thể nhớ nổi mình ăn gì, vì những suy nghĩ của anh cứ mắc mớ vào sự tò mò dành cho cô gái. Anh đã đến đây rất nhiều lần và hẳn nhiên cô ta có biết anh. Anh cũng có để ý cô vài lần, một cô gái bình thường, không có gì đặc biệt, trừ nụ cười thường trực và những sự quan tâm nho nhỏ dành cho anh. Cô thường nấn ná với anh vài giây sau khi ghi những món đặt, chỉ để nói vài lời về thời tiết hay mùa màng gì đó. Cô ta rõ ràng có quan tâm đặc biệt tới anh trong chừng mực nào đó. Nhưng hình như luôn có cái gì ngăn chặn thông tin từ cô đến anh. Anh không muốn và thực sự không quan tâm đến cô. Lâm luôn có cảm giác mình chẳng nhớ, chẳng biết gì về cô gái này cả.
Thế nhưng, hôm nay, vào đúng sinh nhật thứ ba mươi bảy một mình này của anh, cô gái không quen kia lại đem đến cho anh một ly rượu vang trắng để chúc mừng. Điều này có vẻ vừa lạ lẫm vừa thú vị, nhuốm mùi của thứ phiêu lưu mà từ lâu anh đã không còn nhớ tới, không còn quen thuộc nữa.
Anh nên thử một lần, hay nên lờ đi, ngay cả điều này cũng khiến anh phân vân. Ly rượu có mùi vị ngọt ngào lẫn cay cay nhè nhẹ. Anh không thể tả lại nó cũng như không hiểu được mình đã nghĩ gì lúc ấy. Thế nhưng cuối cùng, Lâm quyết định làm một điều khác biệt cho cái ngày khác biệt này.
Anh gọi cô gái phục vụ và hỏi cô có muốn đi uống mừng sinh nhật cùng anh tối nay không. Chỉ có anh và cô thôi, anh nói.
Ngừng một chút như đang cân nhắc, rồi tự nhiên như thể cả hai đã là bạn bè quen thân từ lâu, cô nói, “Vậy anh hãy chịu khó đợi khi em hết ca, nhé”.
***
Đêm đó, cô phục vụ đã về nhà Lâm, sau khi cùng nhau uống vài ly ở một cái bar nhỏ. Lâm đi trước, luôn sải những bước vội và nhanh, và cô đi sau, mẫn cán, nhẹ nhàng. Anh hoàn toàn cảm thấy tự nhiên khi ở gần cô, và ngay cả khi họ lên giường, anh vẫn không hề thấy lúng túng.
Khi cánh cửa sập lại sau lưng hai người, anh đã vội vã ôm choàng lấy cô, thoải mái, không do dự. Có lẽ đối với anh, cô gái không đẹp, không hấp dẫn, không có gì đặc biệt này khiến anh hoàn toàn không e dè, thậm chí nghĩ có phải mình đang cư xử hệt một tên đểu cáng.
Cứ như thể cô không là gì khác ngoài thứ để anh giải tỏa chính mình. Mọi chuyện xong xuôi, rất nhanh chóng. Khi Lâm nhận ra cô đang nằm trong vòng tay mình, cơ thể mềm mại ấm nóng, thì anh thậm chí còn chưa biết tên cô. Khi ở quầy bar nhỏ họ không nói gì nhiều, chỉ ngồi cạnh nhau, nghe nhạc và nhấp từng ngụm rượu nhỏ như hai người bạn vong niên. Ngay cả lúc cả hai cùng về nhà anh, khi cô ngồi sau quàng tay ôm lưng anh, giữa cơn gió đêm lạnh buốt, anh nghe hơi thở nóng hổi của cô phả sau gáy mình, Lâm vẫn không biết nên nói về chuyện gì cho phải.
Nhìn cái gáy nhỏ và trắng của cô từ phía sau, nghe nhịp thở đều đặn của thân thể đang ôm trong tay, Lâm tự hỏi cô đang thức hay đang ngủ. Anh chợt nhận ra, suốt nửa năm nay, chưa bao giờ anh cảm thấy bị kích thích đến thế, và làm tình cuồng nhiệt đến thế. Bỗng nhiên anh cảm thấy một sự thư thái đến mức kỳ dị, một quả bóng được xì hơi, cảm giác như thể tất cả các cơ bắp đã giãn ra hết mức sau một cuộc chạy đua quá sức.
Một trạng thái dễ chịu thanh thản đã thay chỗ cho tất cả những bồn chồn không duyên cớ trong anh bấy lâu nay. Nhưng đồng thời, một băn khoăn có duyên cớ nổi lên không ngớt. Mình đang làm gì với cô ta thế này? Lâm nghĩ. Một phụ nữ xa lạ có thể đem lại cho mình cảm giác thư giãn đến ngần ấy? Một cô gái phục vụ mình thậm chí không biết tên. Mình có nên hẹn hò với cô ta không? Bạn bè mình rồi sẽ nghĩ như thế nào? Vợ cũ mình sẽ nghĩ thế nào? Mình sẽ nghĩ về chính mình thế nào?...
Lâm không thể hình dung ra viễn cảnh giữa anh và cô gái. Đó như một cái gì vô cùng phi thực, phi tự nhiên.
Những suy tưởng ấy như những bọt bong bóng sôi trào lên không dứt nhưng tan đi nhẹ nhàng, từ từ đưa Lâm vào một giấc ngủ sâu không mộng mị.
Khi anh thức dậy bởi những tia nắng đầu tiên len lỏi qua kẽ hở của bức rèm, cô gái đã đi mất, chỉ để lại một khoảng lõm nhẹ trên tấm drap trải giường trắng, và một hai sợi tóc vương trên cánh tay anh.
***
Ngày hôm sau, làm việc xong, Lâm quyết định đi đến nhà hàng nọ. Anh không rõ mình cần gì, mình sẽ nói gì, nhưng anh cảm thấy cần gặp lại cô gái phục vụ. Dù sao họ cũng đã qua đêm cùng nhau, và anh chưa từng làm một việc tương tự như thế bao giờ. Lâm nghĩ mình có trách nhiệm phải trò chuyện với cô như một người tử tế, dù sự thể có ra sao đi nữa.
Anh bước vào một cách khẽ khàng, hơi nghiêng ngó, lòng tự hỏi hôm nay chẳng biết cô có đi làm không. Nhìn thấy bóng cô, anh vội vàng ngồi vào chiếc bàn mình vẫn hay ngồi.
Cô gái phục vụ đến bên Lâm, nụ cười dịu dàng như thường lệ, và trong lúc mười ngón tay anh vẫn còn đang bối rối chạy trên nhau trên bàn, cô đã dúi thực đơn vào tay anh.
Lâm vờ vịt lật qua lật lại xem xét nó hồi lâu. Thực ra, anh đang nghĩ xem mình nên bắt đầu câu chuyện thế nào.
Anh nói, trong lúc mắt vẫn dán vào tờ thực đơn: “Về chuyện ngày hôm qua...”...
“…Chỉ là chút quà tặng của nhà hàng cho khách nhân dịp sinh nhật. Ngày thường sẽ không có ưu đãi như thế đâu ạ”. Giọng cô gái đều đặn và nhẹ nhàng, như thể ngâm nga một bài thơ nào đấy từ một thuở xa xăm.
Anh ngẩng lên nhìn cô, hơi bất ngờ, không biết phải nói gì. Cô vẫn cười, nụ cười rất dịu dàng, như thể cả ngàn năm, nụ cười đó vẫn bất biến trên môi cô. Cô đang nói về ly rượu ngày hôm qua, hay về chuyện gì vậy nhỉ. Sự im lặng lan tỏa trong không khí. Để khỏa lấp giây phút bối rối, Lâm gọi một ly vang trắng.
“Sauvignon chứ ạ?”, cô hỏi.
Anh gật đầu. Và cô mỉm cười lần cuối, lặp lại các món đặt của anh rồi nhẹ nhàng quay đi.
Mười lăm phút sau, sau khi uống xong ly rượu một cách chóng vánh, anh đã ở bên ngoài nhà hàng.
Bóng đèn đường lấp lánh trên con đường ướt lướt thướt sau cơn mưa nhẹ đầu mùa. Không khí ban đêm mát mẻ, với làn hơi ẩm lan trong gió. Trong cảm giác phi thực của vòng tay cô gái ngồi sau xe Lâm đêm trước vẫn còn vương lại, anh bỗng thấy sức nặng của bước chân mình trên mặt đường.
Ngày hôm qua, hơi thở ấm nóng của cô sau gáy anh, những ngón tay móng cắt gọn của cô vuốt trên gương mặt anh, những sợi tóc làm nhột nhạt gò má anh, những thứ ấy dường như đã tồn tại ở một nơi nào khác trong ký ức. Và sự biến mất đột ngột của chúng khiến Lâm thấy mình như đang bị bỏ lại đâu đó trên vệ đường, nhưng đồng thời, khiến anh cảm nhận về sự cô độc của mình rõ hơn bao giờ hết.
Anh nhận ra mình sẽ tiếp tục cô độc như thế, tiếp tục tất cả những việc mà anh đã từng làm...
Mọi thứ hiện ra, rõ rệt từng chút một, như có một bàn tay nào đó đã vén bức màn sương mù lên. Cảm giác bối rối phân vân hình như đã bỏ anh kể từ lúc đó, lúc anh lại nhìn thấy nụ cười diệu kỳ của cô gái phục vụ kia.
“Cô gái mà mình không biết cả tên”, anh lẩm bẩm. Lâm không nhận ra mình đã nghĩ thành tiếng, và anh rảo những bước dài, thư thả, về phía bãi gửi xe.
Truyện ngắn của Bích Khoa

Dập tắt lửa giận - Cứu căn nhà cháy

Khi ai làm cho ta giận thì ta khổ. Ta muốn nói một câu hay làm một điều gì đó để cho người kia khổ, nghĩ rằng làm như thế thì ta sẽ bớt khổ, ta tự bảo: "Tôi muốn trừng phạt anh. Tôi muốn làm anh đau khổ vì anh đã làm cho tôi đau khổ. Thấy anh đau khổ tôi sẽ cảm thấy dễ chịu hơn."
Rất nhiều người có xu hướng hành động một cách trẻ con như vậy. Sự thật là khi ta làm cho người kia đau khổ thì người ấy sẽ trả đũa bằng cách làm cho ra đau khổ thêm. Kết quả là leo thang đau khổ cho cả hai bên. Đáng lẽ ra thì cả hai bên đều cần tình thương, cần giúp đỡ. Không ai đáng bị trừng phạt cả.
Khi ta giận, khi một ai đó làm cho ta giận thì ta phải trở về với thân tâm và chăm sóc cơn giận của mình. Không nên nói gì hết. Không nên làm gì hết. Khi đang giận mà nói năng hay hành động thì chỉ gây thêm đổ vỡ mà thôi.
Phần lớn chúng ta không làm được điều đó. Chúng ta không muốn trở về với tự thân. Chúng ta chỉ muốn theo đuổi người kia để trừng phạt.
Nếu một cái nhà đang cháy thì việc trước nhất phải làm là chữa cháy căn nhà chứ không phải chạy theo đuổi bắt người đốt nhà. Nếu chỉ lo chạy theo người mà ta nghi là đã đốt nhà thì căn nhà sẽ cháy rụi trong khi ra chạy theo đuổi bắt người kia. Như thế là không khôn ngoan. Phải trở về dập tắt lửa trước đã. Vậy thì khi giận, nếu tiếp tục đối đầu, tranh cãi với người làm cho ta giận, nếu chỉ muốn trừng phạt người ấy thì ta đã hành động y như người chạy theo người đốt nhà trong khi căn nhà của ta đang bốc lửa.
(Trích đoạn trong quyển GIẬN - Thích Nhất Hạnh)

Thời đại tân kỳ

Cuộc sống thất đáng yêu khi ta có một ngôi nhà đầy đủ tiện nghi, một anh chồng hết mực yêu thương mình và một đứa con trai kháu khỉnh dễ thương. Cuộc sống lại đáng yêu hơn khi gia đình nho nhỏ của chúng ta có thể nhìn thấy nhau suốt ngày, kể cả khi không ở cùng nhau.

Ban đầu là thằng nhóc của tôi đi mẫu giáo. Đó là một trường mẫu giáo năm sao với những giáo viên hiền lành xinh đẹp, phòng ốc sạch sẽ thơm tho và camera quan sát trực tuyến 24/24 giờ trên trang web của trường.

Quá sung sướng khi hàng ngày có thể ngắm nhìn con từ xa, một hôm tôi thỏ thẻ với chồng:

- Anh yêu, bỗng dưng em muốn nhìn ngắm anh ở chỗ làm như nhìn ngắm cu Trê nhà mình ở trường mẫu giáo vậy.

Chồng tôi trợn mắt:

- Trời đất, anh đâu còn là trẻ con đâu mà cần phải giám sát vậy em?

Tôi níu tay chồng, nũng nịu:

- Đâu phải giám sát! Là vì em nhớ anh. Anh nghĩ mà coi, sáng sớm anh đã xách cặp đi làm, tối mịt mới về. Nhiều khi trong ngày nhớ anh da diết, em phải lấy hình chụp đám cưới ra xem cho đỡ nhớ…

Ba của cu Trê cảm động, chớp chớp mắt:

- Vậy hả em? Nhưng chỗ anh là chỗ làm ăn, sao mà gắn camera như chỗ trường mẫu giáo của con mình được?

Tôi ôm lấy chồng:

- Anh là trưởng phòng, việc gì anh cũng làm được mà. Nhé…

Khi tôi trề môi nói chữ “nhé” với âm điệu ngọt ngào thì đến cả chuyện đi… cướp ngân hàng anh ấy cũng làm chứ nói chi đến chuyện lắp camera đơn giản.

Thế là từ đó, công việc nội trợ của tôi trở nên nhẹ nhàng, vui vẻ hơn khi thỉnh thoảng lại ghé mắt nhìn con, rồi lại nhìn chồng qua máy tính. Có lúc tôi còn nhắn tin cho anh ấy nhìn vào camera để hôn gió với tôi một cái…

Tất nhiên mọi sự điều khó mà hoàn hảo. Cả ngày nhìn thấy con vui chơi yên lành, nhưng thỉnh thoảng tối về tôi lại phát hiện ra dấu tay của cô giáo trên mông thằng bé. Nghĩa là có lúc cô giáo cũng lôi những đứa quậy quá ra khỏi tầm thu của cemera để cho mấy phát.

Chồng tôi chép miệng:

- Cứ mặc kệ em à, thằng này mà không trị kiểu đó thì nó phá luôn cái phòng học cũng không chừng.

Tôi quay qua trách chồng:

- Anh cũng vậy, buổi trưa ngủ toàn tắt điện thoại, muốn gọi một tiếng cho đỡ nhớ cũng không được. Với nữa, ngủ gì mà chỉ thò hai cái chân ra, nhiều khi muốn nhìn mặt cũng không được…

Anh ấy cười xòa:

- Ngủ trưa tắt điện thoại là đúng rồi. Mà phòng anh chỉ có trải chiếu nằm dưới bàn làm việc, không thò chân ra thì thò gì?

Cuộc sống cứ thế mà trôi, ngày càng đáng yêu hơn.

Vào một buổi trưa như muôn ngàn buổi trưa khác, trước khi đi ngủ tôi ngồi vào máy tính ngắm nhìn khuôn mặt dễ thương của cu Trê đang ngon giấc rồi ngắm nhìn… hai bàn chân quen thuộc của chồng thò ra sau chiếc bàn làm việc của phòng anh ấy.

Vừa lúc ấy thì có điện thoại. Cô em họ của tôi từ đầu dây bên kia thì thào:

- Chị ơi, anh Tùng đang ngồi ôm một cô nào đó rất đẹp ở trong góc của quán cà phê.

Tôi bật dậy chạy ngay đến máy tính. Vẫn đôi chân quen thuộc của chồng mình. Tôi hét vào điện thoại:

- Mày đúng là trông gà hóa cuốc. Anh mày đang nằm ngủ trong phòng làm việc, chị đang nhìn hai bàn chân của anh ấy qua máy tính đây.

Cô em họ của tôi thở dài nghe rất rõ:

- Chỉ hai bàn chân thôi à? Chị ơi, chị ngây thơ quá. Như vậy chắc là anh ấy đã nhờ một nhân viên nào đó đóng vai đang ngủ để lừa chị đó. Chính em đang ngồi cách chỗ anh ấy có mấy mét đây chẳng lẽ em lại nhầm? Chị đến ngay đây đi…

Tôi bỗng bật khóc khi nhìn vào máy tính. Không ai có thể đóng thế hai bàn chân của chồng tôi được. Đó là hai bàn chân mà tôi thường xuyên chăm sóc, cả cái cách cắt móng chân cho chồng tôi cũng cắt theo kiểu rất khác người. Với lại, tôi còn nhớ rất rõ từng chiếc nốt ruồi trên đôi bàn chân đó.

Tôi sẽ không kể cho ai biết giây phút mình bắt quả tang chồng đang ôm một cô gái đẹp vào buổi trưa ở quán cà phê. Chuyện đó chẳng có gì vui.

Tối ấy, khi đã được tôi gật đầu tha thứ sau màn quỳ gối xin lỗi, thề thốt hứa hẹn… chồng tôi đã thú nhận về chuyện camera như thế này:

- Bình thường thì hình ảnh quan sát là thực. Chỉ vào giờ ngủ trưa thì hình ảnh em xem được chính là hình ảnh một đoạn video quay sẵn.

Tôi đã nói mà, đôi chân của chồng tôi, làm sao tôi nhầm được.
-NGUYỄN THỤC ANH
(Doanh Nhân Sài Gòn Cuối tuần)

Tự sự

Dù đục dù trong con sông vẫn chảy
Dù cao dù thấp cây lá vẫn xanh
Dù người phàm tục hay kẻ tu hành
Cũng phải sống từ những điều rất nhỏ

Ta hay chê cuộc đời méo mó
sao ta không tròn ngay tự trong tâm
Đất ươm cây cho nảy hạt nảy mầm
Cho trồi tự vươn lên cùng ánh sáng

Nếu tất cả đường đời đều trơn láng
Chắc gì ta đã nhận ra ta
Ai trong đời cũng có thể tiến xa
Nếu vấp ngã biết tự mình đứng dậy

Hạnh phúc!
Như cuộc đời này vây
Nào phải của riêng ai.

                 Lưu Quang Vũ