Đã đến lúc...

Bạn thân,
Thế nào là một chương trình giáo dục giới tính toàn diện ư? Một chương trình giáo dục giới tính toàn diện dĩ nhiên trước hết phải... toàn diện, nghĩa là không manh mún, lẻ tẻ, mà có hệ thống, được soạn thảo không bởi một vài cá nhân "có thẩm quyền" theo quan điểm rất chủ quan của họ rồi áp đặt cho mọi người!
"Toàn diện" cũng bởi chương trình không chỉ dành riêng cho các nhà giáo dục, cho nhà trường - từ nhà trẻ đến sau đại học - mà còn cho truyền thông đại chúng, cho các tổ chức xã hội, tôn giáo, cho các bậc phụ huynh, người giúp việc trong mỗi gia đình... Nó cần có hệ thống, có sự nhất quán để tránh ông nói gà bà nói vịt gây hoang mang "dư luận". Có người bảo thủ dâm là... chuyện tự nhiên, không có hại gì cho sức khỏe, có người lại bảo thủ dâm sẽ dẫn đến mù mắt, vô sinh, tâm thần...; có người coi kinh nguyệt là chuyện sinh lý bình thường thì lại có người cho là tội lỗi, xấu xa, bị trừng phạt, cấm đoán này khác; có người nói di tinh, mộng tinh là chuyện bình thường thì có người lại bảo là bệnh hoạn, là "bình thủng đáy", phải dùng "tam tinh hải cẩu bổ thận hoàn"!
Nội dung cơ bản ít nhất phải đề cập về sự phát triển của con người - từ trong bụng mẹ đến tuổi trưởng thành - đã thay đổi từng thời kỳ ra sao, mối tương quan giữa các yếu tố thể chất, tâm lý của nó, tiếp đó là các mối quan hệ, tương tác, rồi các kỹ năng cá nhân - vối bản thân mình và giữa người với người - rồi đến các hành vi tính dục - dựa trên nền tảng văn hóa của mỗi cộng đồng - rồi đến các vấn đề về sức khỏe tình dục, sức khỏe sinh sản với các bệnh lây truyền qua đường tình dục ngày càng nguy hiểm... Trong mỗi nội dung đó, phải được dạy cả về kiến thức, thái độ, về các giá trị, về hành vi, lối sống, cách ứng xử phù hợp trong môi trường văn hóa của cộng đồng nơi trẻ đang sống và lớn lên. Phải tùy mỗi nền văn hóa mà không nên có sự áp đặt. Có nơi coi chuyện tình dục là chuyện vui chơi giải trí, có nơi coi là bản năng đói ăn khát uống, có nơi lại coi là chuyện linh thiêng nối dõi tông đường v.v... Cũng vậy, chữ trinh có nơi coi "đáng giá ngàn vàng", có nơi thì chê cười chế nhạo nếu giữ trinh tiết, có nơi thì một cô gái trước ngày kết hôn phải lang thang ngoài bãi biển tìm một người đang ông nhờ... phá trinh rồi mới kết hôn được (Lịch sử văn minh thế giới, Will Durand, bản dịch Nguyễn Hiến Lê).
Do có rất nhiều "quan điểm" khác nhau như vậy mà để soạn thảo một chương trình toàn diện người ta phải ngồi lại để thống nhất với nhau trước trên một số nguyên tắc cơ bản - các giá trị - để có tiếng nói chung.
Chẳng hạn nhất trí rằng tính dục là một phần tự nhiên và lành mạnh của đời sống con người. Mọi người ai cũng có tính dục. Dù là người tu hành từ thuở nhỏ thì đến tuổi nào đó, dưới ảnh hưởng của kích thích tố cũng phát triển những đặc điểm tâm sinh lý của nam hay nữ.
Rằng tính dục không đơn thuần là chuyện giao hợp, vì chỉ nếu có vậy thì "con" gì cũng biết - con gà, con chó, con heo, con bò,... mà không cần phải học. Với con người thì khác, tính dục bao hàm sinh học, đạo đức, xã hội, tâm linh, tâm lý, cảm xúc...
Rằng mọi người ai cũng có nhân phẩm, mỗi người là một cá thể độc đáo trong bối cảnh văn hóa chung. Nam hay nữ, chẳng nam chẳng nữ, dị tính, đồng tính gì cũng là chuyện riêng của mỗi người và không vì thấy người ta khác mình mà cho là sai lạc, bệnh hoạn rồi đối xử kỳ thị, bất công. Mỗi cá nhân có kiểu hành xử tình dục riêng. Kiểu nào thích hợp với họ đều tốt, miễn là không mang lại bệnh hoạn, tai họa cho mình hay cho người và không trái thuần phong mỹ tục, văn hóa chung của cộng đồng.
Về quan hệ tình dục thì nguyên tắc là phải có sự tự nguyện: không được cưỡng bức và không được khai thác. Mỗi người tự quyết định và chịu trách nhiệm về hành vi tính dục của mình và về những hậu quả của nó nếu có. Do vậy, cần có đủ kiến thức và kỹ năng để tự bảo vệ. Cũng cần nhớ rằng trẻ con thích "khám phá" tính dục và luôn tò mò học hỏi về tính dục là một tiến trình tự nhiên để phát triển, không nên ngăn cấm, chê trách.
Dù thế nào thì nguyên tắc chung chủ yếu vẫn là: Quan hệ tình dục sớm khi chưa phát triển đầy đủ về sinh học mang lại nhiều nguy cơ và do đó kiêng nhịn là cách tốt nhất để tránh nhiều bệnh tật cũng như những hậu quả không mong muốn khác.
Bạn thấy đó, để soạn thảo một chương trình giáo dục giới tính toàn diện như vậy phải mất rất nhiều công sức, trí tuệ, tấm lòng và tốn nhiều thời gian. Nhưng đã đến lúc các nhà văn hóa, giáo dục cần sớm thực hiện, đặc biệt trong tình trạng "bát nháo" hiện nay với ngày càng "trẻ hóa" HIV/AIDS, phá thai phạm pháp, vô sinh, hiếp dâm "tập thể"...
Thân mến,
-BS. ĐỖ HỒNG NGỌC
(Nguồn: Doanh Nhân Sài Gòn Cuối Tuần)

Ký ức mưa đầu mùa

Sáng dậy đi tắm, dội nước lên người, một hơi lạnh vừa lạ vừa quen lan tỏa... Mùi nước lạnh này rất khác mọi ngày. Hứng đầy một xô, vục tay vào, để cho hơi lạnh thấm vào từng nhịp thở. Đúng rồi! Đêm qua trời mưa, mấy đêm nay trời hay mưa.
Bồn nước trên mái nhà thấm hơi lạnh, thấm mùi mưa, nên mới thành ra thế! Đã lâu lắm rồi mới có được những giọt nước có cái lạnh đầy cảm xúc này, nhưng sao vẫn thấy thiếu, rất thiếu một điều gì đó...
Nhớ mái nhà tranh hồi xưa, cái nhà đầu tiên mà mẹ tự mua được và gia đình không còn phải đi ở đậu. Cái nhà đó hình như giá chỉ vài chỉ vàng nằm trong con hẻm lầy lội vùng ngoại ô.

Xung quanh nhà bao bọc bởi hơn chục cây dừa, hai cây mít, vài ba cây chanh con con... tạo thành một cái hàng rào tự nhiên. Mảnh vườn bên hông nhà có cái ao nhỏ, cạnh ao là một vườn bồn bồn và rau đắng. Hồi xưa người ta không ăn bồn bồn. Chỉ khi có người trong xóm bị cảm, người ta đến hỏi xin một nắm lá bồn bồn về nấu nước xông. Hoặc khi có đứa nhỏ nào bị sảy, người ta đến xin nắm rau đắng về chà lên người nó, vài hôm là khỏi.
Thời hồi xưa đó còn trong xanh lắm! Trong xanh vì cây cối trong vườn xanh. Trưa nào tôi cũng trèo lên cây dừa dâu trước cửa. Cây dừa nhỏ, trái cũng nhỏ, loại dừa dâu trái nhỏ vỏ mềm, khi ăn không cần chặt, dùng răng cạp lớp vỏ ngoài ra, bấm lủng hai cái lỗ ở chỗ mỏng vỏ nhất trên đầu trái dừa là có thể ngửa cổ nút hết nước.

Xanh vì mùa mưa rau đắng mọc xanh um, tươi mơn mởn, ăn cách gì cũng không hết. Tôi với hai chị em con nhỏ trong xóm hè nhau cắt mang ra chợ chồm hổm gần nhà để bán. Cắt, rửa, ngâm nước cả đêm, sáng sớm ra chợ nhiều người cứ hốt cho đầy giỏ, xong móc túi trả chẳng bao nhiêu tiền.
Đối diện chỗ tụi tôi ngồi bán có bà bán gỏi cuốn. Tôi mê gỏi cuốn lắm nên bán rau được bao nhiêu là ăn gỏi cuốn hết bấy nhiêu. Trưa bưng thau về trong túi không còn đồng “doanh thu” nào. Hai con nhỏ cạnh nhà cũng bị mẹ la mắng om trời vì lội bùn lội sình cả buổi mà về nhà chả có đồng cắc nào.
Chán bán rau, tôi ở nhà móc bùn nặn tượng. Ngồi bên hông nhà, chỗ lót mấy tấm đan mẻ làm đường đi, tôi nặn cả một công viên bằng bùn và rau má. Rau má là cây, mảnh tre là ghế đá, bùn nặn thành người, thành xe cộ... Tất cả đặt trên một tấm đan sạch nhất, đẹp nhất, nhưng lại là nguyên nhân những cơn tam bành của mẹ tôi. Mẹ la vì con gái không lo nấu cơm phơi củi, chỉ thích nặn bùn đất, bày binh bố trận dơ ơi là dơ. Tôi phải dọn rửa, phải chùi cho bằng hết!
Tôi vừa khóc vừa thảy từng “người” xuống ao, từ người chăm sóc công viên, đến chú lính gác, đến đôi tình nhân,... vứt xuống ao hết, rồi múc nước dội rửa tấm đan cho sạch. Nước mưa đầu mùa mới rớt mấy trận đầu tiên hứng bằng máng xối từ mái lá phủ giấy dầu, thứ nước lạnh ngắt, vàng vàng, có mùi chua chua khét khét, nổi lềnh bềnh trên mặt vài mảnh lá... Tôi múc từng gàu, lành lạnh, thơm thơm, xối qua từng kẽ tay, kẽ chân, mát rượi và nhớp nhớp vì nhựa lá.
Buổi chiều nước đã như thế, buổi sáng tinh mơ mới mưa xong nước còn lạnh hơn, thơm hơn, máng xối vẫn còn tong tong từng giọt chưa chảy hết. Múc nước đó giặt đồ nhưng không được giặt áo trắng vì sẽ bị vàng. Giặt xong nắng lên. Cái nắng sớm sau một đêm mưa luôn vàng óng, rực rỡ, tươi tắn mà không hề gay gắt. Phơi đồ lên, múc nước trong lu tắm rửa, lạnh thấu xương! Thay đồ rồi mà vẫn còn run lập cập, chạy ra đầu hẻm ăn tô cháo lòng nóng hổi đầy phèo, đầy huyết...
Ngày xưa, những ngày mưa đầu mùa là thế! Không phải như bây giờ, ngoài ban công thì mưa nghe rào rào nhưng cửa sổ cạnh giường vẫn không mở được vì ngại nhà người ta sát bên kia hẻm. Vẫn bật máy lạnh mà nằm ngủ. Sáng thò tay vào xô nước lạnh nhỏ trong phòng tắm mà tưởng nhớ ngày xưa. Nhớ hồi mình từng ước nhà đừng nghèo, khi trời mưa không cần phải làm gì, cứ đóng cửa nằm trong nhà cao cửa rộng mà đọc sách. Đời người ta, cứ thế mà hóa khổ!
-PHAN NGỌC DIỄM HÂN
Nguồn: Thời báo Kinh tế Sài Gòn